Για τους περισσότερους πιστούς, η έκφραση «καλός χριστιανός/μωαμεθανός/βραχμάνος» σημαίνει αυτομάτως καλός και σωστός άνθρωπος. Αν πρόκειται δε για κάποιον υψηλόβαθμο ιεράρχη, λαοφιλή κληρικό ή «θεόπτη» μοναχό, η καλοσύνη φτάνει σε επίπεδα αγιότητας. Τι γίνεται όμως όταν αποκαλύπτεται πως κάποιος τέτοιος «φωτισμένος» άνθρωπος, έχει φερθεί απαράδεκτα, ανήθικα, παράνομα; Πώς συνάδει η θεόπνευστη πλευρά με τη σκοτεινή συμπεριφορά του; Οι πιστοί χρησιμοποιούν συνήθως κάποια από τις παρακάτω δικαιολογίες:
Αυτός δεν είναι σωστός πιστός. Οι πραγματικοί άνθρωποι του Θεού δεν φέρονται έτσι. Ακολουθεί λάθος δόγμα. Είναι άθεος που το παίζει πιστός.
Ακούμε συχνά κάποια παρόμοια «εξήγηση» όταν καταδεικνύουμε τη λάθος στάση ενός πιστού και ειδικά ιεράρχη. Πρόκειται για τις λογικές πλάνες no true scotsman [1] και moving the goalposts [2]. «Οι Σκωτσέζοι δεν βάζουν ζάχαρη στο πόριτζ, οπότε όποιος βάζει, δεν είναι Σκωτσέζος». «Για να είναι σωστός ένα πιστός, πρέπει να πληροί και το Χ. Και αν παραβιάζει το Χ, πρέπει να πληροί και το Ψ». Η μετατόπιση των σωστών χαρακτηριστικών δεν τελειώνει μαζί με τα γράμματα της αλφαβήτου, δυστυχώς. Η απαξίωση κάποιου ομοϊδεάτη όταν αυτός φερθεί λάθος, ο χαρακτηρισμός του ως «πλαστού», μπορεί να συνεχίζεται επ’ αόριστον μέχρι να τελειώσουν οι ομοϊδεάτες που γνωρίζουμε ότι φέρθηκαν λάθος. Αν αρχίσουμε όμως να αποκλείουμε Σκωτσέζους, δεν θα μας μείνουν τελικά Σκωτσέζοι. Αν ο ιδεολογικός χώρος που ανήκεις έχει υπερβολικά πολλές εξαιρέσεις και αμφίβολες συμπεριφορές, ίσως βρίσκεσαι σε λάθος χώρο. Αν οι ιεράρχες σου μιλούν με μίσος [3], κάνουν ποινικά κολάσιμες πράξεις [4], ή εκφράζουν αντιεπιστημονικές και επικίνδυνες απόψεις [5], ίσως ακολουθείς λάθος πρότυπα.
Άνθρωπος είναι κι αυτός. Υπέκυψε στον πειρασμό.
Αυτή η δικαιολογία χρησιμοποιείται ειδικά για ιερείς και ιεράρχες, όταν αυτοί φέρονται λάθος. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, φτάνουν στην αηδιαστική πρακτική να κατηγορούν το θύμα επειδή «προκάλεσε» [6].
Ο πιστός πρέπει να αναρωτηθεί το εξής: Αν ο «παραβάτης» ήταν δάσκαλος, αστυνόμος ή δικαστής, θα απαντούσε το ίδιο; Ή θα ζητούσε την αποπομπή και την παραδειγματική τιμωρία του; Κι εδώ δεν πρόκειται «απλώς» για δημόσια λειτουργήματα. Ο «άνθρωπος του Θεού» θεωρείται εκ των πραγμάτων καλός και αλτρουιστής. Δίνει τον έναν από τους δύο χιτώνες του, είναι καλός Σαμαρείτης, γυρνά και το άλλο μάγουλο. Ο ιερέας που αγιάζεται με την χειροτονία του [7], θεωρείται «ένα με τον Θεό». Κι όμως, οι πιστοί απιστούν, παρανομούν, κάνουν και σκέφτονται κακίες. Ιερείς εκμεταλλεύονται χρήματα, ανθρώπους, βιάζουν παιδιά. Καμία θεία χάρη δεν τους κάνει να διαφέρουν «μαγικά» από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Ναι, είναι όντως άνθρωποι και αυτοί. Τίποτε περισσότερο όμως.
Φταίει ο Πειρασμός. Μπήκε ο Διάβολος μέσα του. Τον βασανίζουν «ταγκαλάκια» και φέρεται έτσι.
Η μετάθεση ευθυνών είναι τόσο εύκολη λύση, που τη χρησιμοποιούμε από παιδιά. «Δεν φταίω εγώ, αυτός με έβαλε να το κάνω». Τι καλύτερο από το να επιρρίψεις τις ευθύνες των πράξεών σου σε μια ανώτερη, αόρατη δύναμη που «σε βάζει» να βλάψεις κάποιον; Τι βολικότερο από το να λες «δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς, με κατέλαβε το κακό, δεν φταίω εγώ»; Οπότε, αν ένας πιστός κακοποιεί τη γυναίκα του κατ’ επανάληψη, μπορεί να κατηγορεί τον Διάβολο επ αόριστον. Θα το εξομολογείται, θα «προσπαθεί» να συγκρατηθεί αλλά θα το ξανακάνει γιατί «μπήκε πάλι πάλι ο Διάβολος μέσα του», και η ζωή θα συνεχίζεται.
Η δικαιολογία που ευτυχώς δεν θα έστεκε σε κανένα δικαστήριο, φαντάζει επαρκέστατη στους πιστούς, που μάλιστα προτείνουν την εξομολόγηση και την «ειλικρινή μετάνοια» ως θαυματουργό σφουγγάρι που σβήνει τα πάντα. Μέχρι την επόμενη φορά. Τους ενδιαφέρει περισσότερο μην πεθάνουν «ανεξομολόγητοι» παρά να φέρονται σωστά κάθε στιγμή. Ο Διάβολος είναι η απόλυτη δικαιολογία για να διαιωνίζει και να προβάλει κανείς για πάντα ένα «προσπαθώ αλλά δεν μπορώ», που στην πραγματικότητα σημαίνει «κατά βάθος δεν θέλω να αλλάξω, αλλά θέλω να λέω ότι προσπάθησα».
Βέβαια, φαίνεται ότι ο Διάβολος ασχολείται μόνο με όσους πιστεύουν στον συγκεκριμένο θεό. Κάποιοι πιστοί θα σου εξηγήσουν ότι οι αλλόθρησκοι και οι άθεοι «είναι ήδη του Σατανά», δεν έχει λόγο να τους «πειράξει». Αν ίσχυε κάτι τέτοιο όμως, θα έπρεπε να είναι εξ’ ορισμού κακοί ή αδιάφοροι προς τους συνανθρώπους τους. Οι φυλακές θα έπρεπε να είναι στην πλειοψηφία τους γεμάτες ασυνείδητους άθεους και πιστούς όλων των άλλων θρησκειών, εκτός από μία. Δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο όμως. Καλοί και κακοί άνθρωποι υπάρχουν, είτε ανήκουν σε κάποιο θρήσκευμα είτε όχι.
Ο άθεος είναι καλός όχι επειδή περιμένει ανταμοιβή ή φοβάται την τιμωρία, αλλά επειδή έχει την ενσυναίσθηση που τον καθοδηγεί να μη βλάπτει τους άλλους, να έρχεται στη θέση τους. Και αν είναι κακός, δεν φταίει κανένα πνεύμα. Μόνο η ασυνειδησία του, η έλλειψη παιδείας, ωριμότητας και κατανόησης του κόσμου που τον κάνει να βάζει το εγώ του πρώτο.
Ήταν φωτισμένος, αλλά τα κοσμικά συμφέροντα τον ανάγκασαν. Ξεπουλήθηκε.
Αυτή η δικαιολογία χρησιμοποιείται συνήθως για ιεράρχες που κάποια στιγμή λένε κάτι που δεν αρέσει στους πιστούς. Το είδαμε πρόσφατα στο θέμα των εμβολιασμών για τον κορονοϊό [8]. Όταν επιτέλους οι ιεράρχες αναγκάστηκαν εκ των πραγμάτων να δεχθούν κάποια μέτρα, οι πιστοί που ήταν ήδη πεπεισμένοι ότι «στην εκκλησία δεν κολλάς ιό, κολλάς Χριστό» τους θεώρησαν ανάξιους, πουλημένους, «δαιμονισμένους», αιρετικούς. Σε αντίθεση με τη λογική που ακολουθεί τα στοιχεία για να διαμορφώσει άποψη, κάποιοι πιστοί θεωρούν αλάνθαστο το δόγμα τους και θεόπνευστα τα κηρύγματα των ιεραρχών τους. Και όταν οι ιεράρχες αλλάζουν κήρυγμα, παραδεχομενοι έστω και έμμεσα ότι ήταν λάθος, αυτοί οι πιστοί αδυνατούν να το δεχθούν. Στο κάτω-κάτω, δεν μπορεί να είναι κάποιος «φωτισμένος» όταν υποστηρίζει μια άποψη, και να συνεχίζει να είναι «φωτισμένος» όταν υποστηρίξει την αντίθετη. Ο πιστός δεν ακολουθεί τα στοιχεία, αλλά την πίστη του. Κι όταν η προσκόλληση στο δόγμα έρχεται σε αντίθεση με την πραγματικότητα, κάνει λάθος η πραγματικότητα, όχι το δόγμα.Μόνο ο Θεός μπορεί να κρίνει. Ο Θεός θα με/να τον συγχωρέσει.
Εκτός από τη μετάθεση ευθυνών στον Διάβολο, συχνά ακούμε και για τη μετάθεση της κρίσης στον θεό. Αν κάποιος «άνθρωπος του Θεού» φέρεται λάθος, για να ξεφύγουν από την άβολη θέση, κάποιοι πιστοί θα τον βάλουν στο ανθρώπινο απυρόβλητο, μεταθέτοντας την κρίση του σε αυτή ή την επόμενη ζωή, στη θεία δίκη. Έτσι, καταφέρνουν να «μισοκλείσουν τα μάτια» και να μισοξεχάσουν γεγονότα, νίπτοντας τας χείρας τους και αφήνοντάς το θέμα στον θεό. Υπονοούν δηλαδή πως ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, και κάποιος θεός κάποτε ίσως ασχοληθεί με τη νουθεσία και την τιμωρία του. Μέχρι τότε, «μη κρίνετε ίνα μη κριθείτε».
Παράλληλα, η θεϊκή συγχώρεση είναι ένα απίθανο εφεύρημα για να μην αναλάβει ο πιστός την ευθύνη των πράξεών του. Αν βλάψεις τον συνάνθρωπό σου, δεν ζητάς συγγνώμη από τον δικαστή, και δεν σημαίνει απολύτως τίποτε η συγχώρεσή του. Συγνώμη ζητάς από τον παθόντα που και ακόμη κι αν σε συγχωρέσει, κάποιες πράξεις διώκονται και τιμωρούνται αυτεπάγγελτα. Φαντάζεστε να αρκούσε μια ειλικρινής μετάνοια για να αφεθείς ελεύθερος αφού βιάσες κάποιον που τελικά «σε συγχώρεσε»; Να αποφάσιζαν τα δικαστήρια για φόνους, βάσει ειλικρινούς συγγνώμης; «Ελεύθερος, με λευκό ποινικό μητρώο, επειδή βλέπουμε ότι μετάνιωσες». Για μια ακόμη φορά, η ανθρώπινη δικαιοσύνη είναι πιο δίκαιη από τον «νόμο του θεού».Ο Θεός μου είπε να το κάνω. Μου το ζήτησε ένας άγιος σε όραμα/όνειρο.
Θυμάμαι κι εγώ από πολύ μικρός να ζητάω από τον Θεό ένα σημάδι ότι με ακούει. Μια συμβουλή για να πορευτώ. Μια απάντηση στις προσευχές μου. Να ψάχνω και μερικές φορές να βρίσκω απάντηση σε κάθε φύσημα του ανέμου, σε κάθε ήχο, σε κάθε όνειρο. Όταν πιστεύεις με θέρμη, θέλεις απεγνωσμένα μια άμεση επικοινωνία, ένα θαυματουργό σημάδι. Το βλέπουμε στα άπειρα «αμήν» κάτω από θολά βίντεο με τις «φλόγες στον ναό της Αναστάσεως το Πάσχα» [9] και του «Ιορδάνη που στρέφεται πίσω» τα Θεοφάνεια [10], από εικόνες αγίων «που ανοιγοκλείνουν τα μάτια»[11]. Ο πιστός βλέπει αυτό που θέλει, αυτό που περιμένει να δει, και το θεωρεί πραγματικό. Ειδικά όταν είναι εξαντλημένος από νηστείες, ψυχολογικά φορτισμένος ή απλώς άυπνος. Όταν λοιπόν το μυαλό του πιστού φτάσει να δημιουργήσει μια εικόνα, ένα όραμα, ένα όνειρο, θεωρεί ότι είναι κάτι θεόσταλτο. Όπως είναι αναμενόμενο, βέβαια, ο Θεός και οι άγιοι του ζητούν και του λένε πράγματα τα οποία θέλει να ακούσει και να κάνει. Πάντα επιβεβαιώνουν προσωπικές επιθυμίες, φουσκώνοντας το εγώ του πιστού, αφού νιώθει ευλογημένος με την εμφάνισή τους. Δεν του φαίνεται παράξενο ότι δεν λαμβάνει ποτέ κάποια πληροφορία για κάτι άγνωστο ως τώρα, για κάτι που θα κάνει καλό σε άλλους ή σε όλους. Κανένα όραμα δεν αποκαλύπτει πού βρίσκεται ένας αγνοούμενος, κάποιο φάρμακο, μια πρωτοποριακή λύση για το κοινό καλό. Μόνο αοριστολογίες, «προβλέψεις» στα πλαίσια του στατιστικά πιθανού και αντιφάσεις.
Είναι θεόπνευστος. Εμείς δεν καταλαβαίνουμε.
Κάποιες φορές ιερείς και ιεράρχες λένε αλλόκοτα πράγματα, εκτός πραγματικότητας [12] [13]. Για έναν πιστό όμως, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, αφύσικο. Όταν πρόκειται για πρόσωπο που εκτιμά και σέβεται, δεν θέλει να το αποδώσει στον Διάβολο. Οπότε, θεωρεί τον λόγο του θεόπνευστο, υπερβατικό, «υψηλή θεολογία». Παραβλέποντας τη λογική, θα υποστηρίξει ότι κάποιο βαθύτερο νόημα έχουν τα λόγια του, ότι εμείς είμαστε ανεπαρκείς να κατανοήσουμε. Θα μηχανευτεί πολύπλοκες θεολογικές αιτιολογίες και γλωσσολογικές αναλύσεις. Θα πει ότι δέχεται τα γραφόμενα «κατά παράδοση», όπως το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων που καταγράφει ως χρονολογία δημιουργίας του κόσμου το 5508 π.Χ [14], ή ακόμη χειρότερα, θα θεωρήσει τις γραφές του κυριολεκτικά σωστές, όπως πολλοί δημιουργιστές. Αν άκουγε τις ίδιες απόψεις από κάποιον αλλόθρησκο βέβαια, δεν θα έχανε ευκαιρία να τον κοροϊδέψει [15].
Και τι σε ενδιαφέρει εσένα τι πιστεύει ο καθένας;
Όσο κάποιος πιστεύει κάτι χωρίς να ενοχλεί ή να επηρεάζει αρνητικά κανέναν, δεν έχει καμία σημασία και δεν με ενδιαφέρει αν θεωρεί το φεγγάρι φτιαγμένο από ελβετικό τυρί αργής ωρίμανσης. Το πρόβλημα αρχίζει όταν τα πιστεύω κάνουν κακό, τόσο στον εαυτό του όσο, κυρίως, και σε άλλους. Η πίστη ότι στους ιερούς χώρους δεν μεταδίδονται μικρόβια, οδήγησε σε άρνηση λήψης μέτρων και θανατηφόρες διασπορές του ιού. Η πίστη στα γραφόμενα ιερών βιβλίων κάνει ομοφυλόφιλους να πολεμάνε την ίδια τους τη φύση νιώθωντας ατέρμονες ενοχές, τους πιστούς να τους απεχθάνονται, και στην περίπτωση του Ισλάμ, να τους θανατώνουν. Η πίστη ότι η Παλαιά Διαθήκη είναι ο λόγος του Θεού, δικαιολόγησε την πρακτική της ύπαρξης σκλάβων μέχρι πολύ πρόσφατα. Η εξωσυζυγική επαφή, ειδικά της γυναίκας, θεωρείτο και θεωρείται ακόμη για κάποιους κατάπτυστη πράξη, ενώ στο Ισλάμ λιθοβολούν τη «μοιχαλίδα» ακόμη και σήμερα. Όπου εφαρμόζεται ο νόμος του θεού ως νομοθεσία στην κοινωνία, υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν εντελώς άδικα. Πολλές «αμαρτίες», δεν είναι καν επιλήψιμες πράξεις. Αν ήταν, θα περιλαμβάνονταν σε κάποια νομοθεσία των ευνομούμενων χωρών. Στις περισσότερες θρησκείες, γυναίκες και «μειονότητες» έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Άνθρωποι θεωρούνται μιαροί επειδή γεννήθηκαν σε λάθος κάστα. Πόλεμοι ξεκινούν και τροφοδοτούνται από τα θρησκευτικά πιστεύω. Ομόθρησκοι μισούνται θανάσιμα επειδή ανήκουν σε διαφορετικό δόγμα. Ζευγάρια θάβονται χώρια επειδή πιστεύουν στον ίδιο θεό με διαφορετικό τρόπο [16].
Προσωπικά, έχω την ενσυναίσθηση να ενδιαφέρομαι για τους συνανθρώπους μου, και όταν βλέπω ότι υποφέρουν λόγω κάποιων αστήρικτων πιστεύω, να προσπαθώ να κάνω κάτι για αυτό. Πολλοί βρίσκουν στήριγμα στην πίστη, το γνωρίζω, το έζησα. Όπως γνωρίζω και έζησα πόσο σαθρό στήριγμα είναι, όταν αντιληφθείς ότι η πραγματικότητα δεν ελέγχεται από αόρατα νήματα. Κι όσο ψηλότερα στα ουράνια σ’ έχει ανεβάσει η πίστη σου, τόσο πιο δύσκολη, απότομη και επώδυνη μπορεί να είναι η «προσγείωση». Αν λοιπόν μπορώ να δώσω ένα αλεξίπτωτο, να κρατήσω ένα δίχτυ ασφαλείας για κάποιον, θα προσπαθήσω να το κάνω.
Η συμπεριφορά ενός ανθρώπου καθόλου δεν επηρεάζεται από κάποια θεία φώτιση ή επέμβαση κακών πνευμάτων. Κάθε άνθρωπος κάνει αυτό που του επιτρέπει η συνείδησή του, η εσωτερική του πυξίδα. Αυτός που «αναγκάζεται» να ακολουθήσει κανόνες επειδή φοβάται την τιμωρία, θα τους κάμψει κατά τα συμφέροντά του, ή θα τους σπάσει ακολουθώντας τη φύση του, δικαιολογώντας τον εαυτό του και ζητώντας συγχώρεση από ψηλά. Και όποιος θεωρεί πως λαμβάνει προσωπικά μηνύματα από έναν τεράστιο θεό, χαϊδεύει στην πραγματικότητα ένα τεράστιο εγώ.
[1]. Λογική πλάνη no true scotsman https://www.thoughtco.com/the-no-true-scotsman-fallacy-250339
[2] Λογική πλάνη moving the goalposts
https://www.logicallyfallacious.com/logicalfallacies/Moving-the-Goalposts
[3] Κατάρες Αμβρόσιου κατά Φίλη και άθεων
https://tvxs.gr/news/ellada/eyxes-ambrosioy-na-sapisei-xeri-toy-fili-kai-na-trypisei-stomaxi-ton-atheon
[4] Βιασμός ανήλικης από ιερέα στα Κ. Πατήσια
https://www.protothema.gr/greece/article/1203412/sunelifthi-iereas-gia-viasmo-17hronis/
[5] Αμβρόσιος Ψεκαστείτε… αγιασμό για τον κορωναϊό
https://eleftherostypos.gr/ellada/533867-psekasteite-agiasmo-o-ambrosios-leei-pos-auto-einai-to-farmako-gia-ton-koronoio-binteo/
[6] Πιστή υπερασπίζεται τον ιερέα που βίαζε τη 14χρονη
https://www.alfavita.gr/koinonia/369519_pisti-yperaspizetai-ton-ierea-poy-biaze-14hroni-bgazoyn-stithos-exo-kai-prokaloyn
[7] Χειροτονία/Ιεροσύνη
https://el.orthodoxwiki.org/%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B7
[8] Πιστοί κατά ιερέων που υποστηρίζουν τα μέτρα για τον κορωνοϊό
https://www.typosthes.gr/thessaloniki/256236_thessaloniki-hamos-me-apodokimasies-kata-mitropoliti-gia-ta-embolia-video
[9] Θαύματα! Φωτεινοί Σταυροί στον Πανάγιο Τάφο 2015
https://www.youtube.com/watch?v=kJc2EAPudzk
[10] "Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΕΣΤΡΑΦΗ ΕΙΣ ΤΑ ΟΠΙΣΩ"- ΤΟ ΘΑΥΜΑ
https://www.youtube.com/watch?v=Y_O0jH9PVro
[11] ΘΑΥΜΑ Αγίου Νεκτάριου - Ανοιγοκλείνει τα μάτια του
https://www.youtube.com/watch?v=dHPKyyYoVo0
[12] Μητροπολίτης Μόρφου: Αν η μαμά κάνει «μη φυσιολογικό» σεξ, το παιδί γίνεται ομοφυλόφιλο
https://www.infokids.gr/mitropolitis-gia-omofylofilia-an-i-gy/
[13] Μητροπολίτης Άνθιμος - Δεν υπάρχει άλλος πλανήτης από τη Γη
https://www.youtube.com/watch?v=lWQHXsrgri8
[14] Πατριαρχείο Ιεροσολύμων -Γενικαί Χρονολογίαι https://jerusalem-patriarchate.info/%CE%BF%E1%BC%B1-%E1%BC%85%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%B9/%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B1%E1%BD%B6-%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CE%B9/
[15] Σαουδάραβας ιερέας απορρίπτει την ιδέα ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο.
Saudi cleric rejects that Earth revolves around the Sun
https://english.alarabiya.net/variety/2015/02/16/Saudi-cleric-Sun-revolves-around-stationary-Earth
[16] (Φωτογραφία) Οι τάφοι μιας καθολικής γυναίκας και του Προτεστάντη συζύγου της.
Graves of a Catholic woman and her Protestant husband
https://unusualplaces.org/graves-of-a-catholic-woman-and-her-protestant-husband-2/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου