Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είμαι 53 χρονών. Έχω όμως την αίσθηση, ότι μόλις πριν επτά-οκτώ χρόνια ήμουν 25. Όχι επειδή νιώθω νέος και δυναμικός. Αντιθέτως, τόσο το πνεύμα όσο και το σώμα μου είναι πολύ πιο κουρασμένα απ’ ότι θα περίμενα. Θυμάμαι όμως καθαρά τόσο κάποιες στιγμές, όσο και την εικόνα που είχα για τον κόσμο από μικρός. Με θυμάμαι οκτώ χρονών να μιλάω στο πίσω μέρος της τηλεόρασης για να με ακούσει ο κύριος στην οθόνη. Να νομίζω ότι τα ξέρω όλα ως έφηβος, να πιστεύω ότι θα αλλάξω τον κόσμο στα είκοσι. Θυμάμαι πώς είναι να είσαι νέος.
Οι περισσότεροι «μεγαλώνοντας», παίρνουν αποστάσεις από τη νεότητα, τόσο τη δική τους, όσο και των άλλων. Την απορρίπτουν σαν παιδική ασθένεια.
Οι μεγαλύτεροι θεωρούν τους νέους μαλθακούς, τη μουσική που τους αρέσει θόρυβο, τη γλώσσα τους κακοφωνία, τις απόψεις τους ανώριμες. Κι όμως από καταβολής ανθρωπότητας, η κοινωνία, η γλώσσα, η επιστήμη, οι τέχνες, όλα εξελίσσονται από νέους ανθρώπους. Νεαροί εξερευνητές, θαλασσοπόροι, αστροναύτες, ανακαλύπτουν πρωτόγνωρα μέρη. Τα πανεπιστήμια είναι μονίμως γεμάτα με νέους επιστήμονες που προσπαθούν να διευκολύνουν τη ζωή όλων μας. Νέοι ακτιβιστές αγωνίζονται για ένα καλύτερο αύριο. Προφανώς, οι νέοι δεν είναι τέλειοι. Προφανώς κάποιοι αγώνες είναι ουτοπικοί, κάποια ζητούμενα ανεδαφικά, κάποιοι τρόποι σκέψης άκαρποι ή αφελείς. Όσο όμως δεν παραβιάζονται δικαιώματα και νόμοι, όσο δεν υπάρχει εκμετάλλευση, χειρισμός, κακοποίηση, όσο δεν συμβαίνει κάτι ανεπανόρθωτο, καμία επιλογή δεν είναι κατακριτέα. Η ελευθερία του λόγου, η ισονομία, η δικαιοσύνη, πράγματα που θεωρούμε δεδομένα στον πολιτισμένο κόσμο, είναι αποτέλεσμα αγώνων των νέων. Η διαιώνιση του παρελθόντος, η προσκόλληση στο παρόν, είναι αντιπαραγωγικές στασιμότητες. Αν φρενάρει κάτι την ανθρωπότητα, δεν είναι ποτέ οι νέοι.
Εκ των υστέρων βέβαια, προφανώς αναγνωρίζω τα σοβαρά λάθη που έκανα νεότερος. Λάθη που αν και διαμόρφωσαν αυτό που είμαι σήμερα, μου έκαναν κακό, ήταν χαμένος χρόνος. Λάθος παρέες, σπουδές, σχέσεις, επαγγελματικές επιλογές. «Νεανικές ανοησίες», ξενύχτια, καταχρήσεις. Τα λάθη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής. Εμπειρίες. Μαθαίνουμε από αυτά. Δυστυχώς όμως, δεν είναι πάντα αναστρέψιμα. Η αίσθηση παντοδυναμίας που έχουμε στη νεότητα μπορεί να μας οδηγήσει στις πιο ριψοκίνδυνες πράξεις, κάποιες επιλογές μπορεί να αποβούν μοιραίες, ή να αφήσουν ανεξίτηλα σημάδια.
Γι’ αυτό οι γονείς, το περιβάλλον, οι δάσκαλοι, οι μεγαλύτεροι γενικά, προσπαθούμε να μεταδώσουμε στους νεότερους τη γνώση και τις εμπειρίες μας, προκειμένου να αποφύγουν όσο το δυνατόν περισσότερες κακοτοπιές. Και προσπαθώντας να τους «νουθετήσουμε», πολλές φορές γινόμαστε άθελά μας οι γκρινιάρηδες και κουραστικοί «άσε μας ρε μπάρμπα/OK, boomer» μεγάλοι. Έχουμε εμμονή με το παρελθόν, θέλουμε να επιβάλλουμε τον σωστό τρόπο που πρέπει να γίνονται τα πράγματα, να κάνουν οι άνθρωποι σχέσεις, να λειτουργεί η κοινωνία. Έχουμε αποκρυσταλλωμένες απόψεις για το ωραίο, το ηθικό, το φυσιολογικό. Με λίγα λόγια έχουμε την τάση να απεχθανόμαστε τις αλλαγές, την εξέλιξη.
Μεγαλώνοντας, κερδίζουμε σε εμπειρία και γνώσεις. Χάνουμε όμως τη φρέσκια ματιά στον κόσμο. Την ακούραστη ορμή της νεότητας να πάρει κάτι δεδομένο και να προσπαθήσει να ξεπεράσει τα όρια του, να το αλλάξει. Δεν σταματώ να εκπλήσσομαι ευχάριστα βλέποντας νέους ανθρώπους να δοκιμάζουν καινούργιες τεχνολογίες, μηχανήματα, τεχνικές, τρόπους καλλιέργειας, διαβίωσης, καλλιτεχνικής έκφρασης. Η προσκόλληση των μεγαλύτερων στο «έτσι τα βρήκαμε», στο «όπως υπέφερα να υποφέρεις», στο «σειρά μου να ασκήσω εξουσία», είναι η αιτία που δυστυχώς ακόμη και σήμερα υπάρχουν κοινωνίες χωρίς βασικά δικαιώματα και παροχές, χώρες με γυναίκες-αντικείμενα, πολίτες δεύτερης και τρίτης κατηγορίας. Είναι ο λόγος που ακόμη και σήμερα σε πολλά μέρη του κόσμου μπορεί να βρεθείς λιντσαρισμένος, φυλακισμένος ή νεκρός λόγων των απόψεων, της σεξουαλικής κατεύθυνσης, της παραμικρής ένδειξης απείθειας στο καθεστώς. Αυτά κι άλλα πολλά στραβά, είναι πράγματα που αλλάζουν -άμεσα ή έμμεσα, αμέσως ή σταδιακά- οι νεότεροι. Ακόμη και αν γαλουχούνται σε συντηρητικές κοινωνίες, οι νέοι πάντα φέρνουν αλλαγές που οδηγούν σ’ ένα καλύτερο αύριο.
Το ζητούμενο των μεγαλύτερων θα πρέπει να είναι να διδαχθούν οι νέοι από τα λάθη μας, όχι να ακολουθήσουν τυφλά «τα σωστά» μας. Να ανοίξουν δικους τους δρόμους, να δουν τα πράγματα διαφορετικά, να αλλάξουν τον κόσμο όσο μπορούν πριν μεγαλώσουν κι αυτοί, και αρχίσουν να αντιπαθούν τους νέους με τις αδυναμίες τους, την λειψή γλώσσα τους, τις αποψάρες τους και τις κουραστικές μουσικές τους.
Youtube playlist: Young people doing interesting things (Νέοι άνθρωποι κάνουν ενδιαφέροντα πράγματα)
https://www.youtube.com/playlist?list=PLATXYG1V3jJB2qKAMReRz3j8qQExg80-x
