Αργά ή γρήγορα το δόγμα των θρησκειών έρχεται σε άμεση αντίθεση με την πραγματικότητα. Εντελώς λάθος κοσμογονία, εντελώς λάθος χρόνοι «δημιουργίας» του σύμπαντος, αδύνατες παγκόσμιες πλημμύρες, ιπτάμενα άλογα στο φεγγάρι, σταμάτημα του ήλιου στον ουρανό για 24 ώρες, τυφλοί που ξαναβλέπουν, νεκροί που ανασταίνονται.
Εκτός από τη φυσική πραγματικότητα όμως, υπάρχουν αντιφάσεις και με την κοινωνική. Στα περισσότερα ιερά βιβλία βρίσκει κανείς παράλογο και αδικαιολόγητο μίσος προς τους αλλόθρησκους, τους άπιστους, τους ομοφυλόφιλους, τους «εχθρούς», αλλά και αλλόκοτες απαγορεύσεις για ρούχα, τρόφιμα χτενίσματα, ερωτικές πράξεις. Επικροτείται η δουλεία, ο διαχωρισμός των ανθρώπων ανάλογα με τη φυλή, τη θρησκεία, τον τόπο καταγωγής, την κοινωνική τάξη. Στον πολιτισμένο κόσμο όμως, τέτοιες διακρίσεις και απαγορεύσεις θεωρούνται ορθώς παράλογες και κατακριτέες. Η ελευθερία στην έκφραση, το ντύσιμο, την επιλογή συντρόφου, θεωρείται δεδομένη.
Ο πιστός πρέπει να δικαιολογήσει κατ’ αρχάς στον εαυτό του και μετά στους άλλους τις ασυνέπειες μεταξύ πίστης και πραγματικότητας. Μεταξύ δόγματος και αληθινής ζωής. Αυτοί οι δύο κόσμοι δεν συμβαδίζουν πάντα. Προκειμένου να τους συμβιβάσει, ο εγκέφαλός του διαχωρίζει, «διαμερισματοποιεί» και επεξεργάζεται εντελώς διαφορετικά τις δύο οπτικές. Δικαιολογεί, παραβλέπει, υποκρίνεται.
Η πιστή πάει με μίνι στην εκκλησία την Ανάσταση, διαλέγει νυφικό με βαθύ ντεκολτέ. Ο πιστός κάνει τον σταυρό του περνώντας έξω από την εκκλησία, καθ’ οδόν για να απατήσει τη σύντροφό του. Εχει εικονίσματα στο γραφείο του, αλλά «κλέβει» τους υπαλλήλους του. Είναι το πρωί επίτροπος στην εκκλησία, και το βράδυ χαρτοπαίκτης και πότης. Σχεδόν ασυνείδητα γίνεται αντιδραστικός, «παραβατικός» καθώς οι περισσότερες θρησκείες επιβάλλουν αφύσικους περιορισμούς και κανόνες, και η καταπίεση δημιουργεί αντίδραση, σωματικά, ψυχολογικά, ψυχοσωματικά προβλήματα. Και όσο πιο αυστηρά εφαρμόζεις τους κανόνες της θρησκείας σου, τόσο περισσότερο απομακρύνεσαι από την πραγματικότητα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι ο χαρακτηρισμός «φονταμενταλιστής» είναι κακός, ενώ αφορά «απλώς» την αυστηρή εφαρμογή των εκάστοτε «ιερών κανόνων». Αν όμως αυτοί οι κανόνες ήταν όσο καλοί διατείνονται οι θρησκείες, οι φονταμενταλιστές θα ήταν εκ των πραγμάτων άγιοι.
-«Πιστεύω βαθιά στις διδαχές του Χριστιανισμού. Έχω γέροντα πνευματικό.»
Έχω όμως και social media όπου δεν παραλείπω να ανεβάζω πειραγμένες φωτογραφίες μου και εγωκεντρικά stories. Έχω προγαμιαίες ερωτικές επαφές, κάνω σχέσεις συμφέροντος με ανθρώπους που δεν συμπαθώ, θεωρώ ανθρώπους υποδεέστερους από μένα λόγω φύλου, φυλής ή άλλης διαφοράς. Κηρύττω την ταπεινότητα του Χριστού, αλλά μου αρέσουν τα γρήγορα αυτοκίνητα, τα ακριβά ρούχα, τα καλά εστιατόρια, τα χτενίσματα, το μακιγιάζ. Περηφανεύομαι ταπεινά ότι έχω καλό πνευματικό, αλλά αν ήταν όντως «καλός» και «έκανα υπακοή» αντί να τον έχω για άλλοθι, θα είχα σταματήσει να «αμαρτάνω» εδώ και καιρό.
- «Ακόμα και αν αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει Θεός και Χριστός εγώ θα συνεχίσω να πιστεύω στο υπέροχο μήνυμα της αγαπης, των Ευαγγελίων. Αγαπάω όλο τον κόσμο».
Φυσικά, δεν είναι καθόλου κακό να θεωρείς την αγάπη σημαντική. Οι πιστοί όμως δείχνουν μια επιφανειακή αγάπη στον συνάνθρωπο, καθώς ενδιαφέρονται πρωτίστως για την ψυχή τους. Πόση αγάπη θα έδειχναν αν για παράδειγμα τους δινόταν η επιλογή να πάει η ψυχή τους αιώνια στην Κόλαση, με αντάλλαγμα τη σωτηρία και τη συγχώρεση ενός δισεκατομμυρίου κολασμένων ψυχών δολοφόνων και βιαστών παιδιών; Κατά βάθος αγαπούν «άνευ όρων» μόνο τον εαυτό τους και (συνήθως) τα παιδιά και τους γονείς τους. Συμπαθούν μόνο όσους ανήκουν στο δόγμα τους και συμφωνούν με τις απόψεις τους. Ανέχονται οριακά τα άλλα δόγματα. Λένε ότι σέβονται τις υπόλοιπες θρησκείες αλλά όποιος πιστεύει σε άλλο θεό, είναι ξεκάθαρα άπιστος. Θεωρούν τους άθεους χαμένες ψυχές, έρμαια του σατανά.
-«Πηγαίνω στην εκκλησία, τη συναγωγή, το τζαμί και ακούω τον λόγο του Θεού με κατάνυξη».
Στη πλειοψηφία τους τα ιερά κείμενα που διαβάζονται και ψάλλονται στους ναούς, είναι γεμάτα επαναλήψεις, δοξολογίες, ευχολόγια, παρακάλια. Ελάχιστα πράγματα έχουν να προσφέρουν στον ακροατή, ειδικά μετά την δέκατη φορά που τα ακούει. Οι πιστοί βαριούνται, χαζεύουν, κοιτούν ένας τον άλλον, τις αγιογραφίες, σκέφτονται οτιδήποτε άλλο. Προσποιούνται ότι παρακολουθούν ευλαβικά, ότι προσεύχονται, ενώ το μυαλό τους τρέχει -ενοχικά- αλλού. Αλλά ακόμη και αυτοί που «συμμετέχουν», βιώνουν ο καθένας κάτι εντελώς διαφορετικό και προσωπικό. Κάποιοι είναι σίγουροι ότι νιώθουν τη θεϊκή παρουσία, ότι ακούν το θεϊκό λόγο. Αυτό βέβαια συμβαίνει στους πιστούς όλων των θρησκειών και ο καθένας ακούει ένα διαφορετικό θεό, ένα διαφορετικό θείο λόγο, που συμπίπτει πάντα με την προσωπική άποψή του για τον κόσμο. Μιλάει με τον θεό του, και ακούει την ηχώ των σκέψεών του να συμφωνεί μαζί του.
-«Η νηστεία εξασκεί στην εγκράτεια. Κάνει καλό στο σώμα και το πνεύμα. Εγώ τηρώ όλες τις νηστείες».
Η ιατρικά εγκεκριμένη αποχή από συγκεκριμένες τροφές μπορεί όντως να κάνει καλό στο σώμα. Το μέτρο και η ισορροπία στη διατροφή, είναι σημαντικοί παράγοντες ευζωίας.
Η εσκεμμένη βασανιστική στέρηση τροφής όμως, δεν έχει να προσφέρει τίποτε καλό. Το «μαθαίνω να πεινάω», δεν διαφέρει από το «μαθαίνω να αφυδατώνομαι, να μένω άυπνος, να κοιμάμαι στο κρύο». Δεν υπάρχει κανένα μάθημα, μόνο στέρηση βασικών αναγκών, εκούσια βασανιστήρια και δημιουργία εμμονών και απωθημένων. Έχετε δει τι, πώς και πόσο τρώνε οι πιστοί μόλις τελειώνει μια νηστεία;
Από την άλλη, τι νόημα έχει να κόβεις το χοιρινό, όταν τρως αστακομακαρονάδες, φυτικά τυριά, «γύρο» σόγιας; Να μην πίνεις γάλα αλλά να πίνεις ρακές και κρασιά; Να απέχεις από το σεξ συσσωρεύοντας απωθημένα και διαστροφές; Να μην τρως κρέας, αλλά να «τρως ζωντανούς» συνεχώς τους γύρω σου; Αν θέλεις να νηστέψεις, ξεκίνα νηστεύοντας από τον κακό σου εαυτό. Κι αν θέλεις να εξομολογηθείς, ομολόγησε στον εαυτό σου ότι είσαι μισαλλόδοξος, μισογύνης, ομοφοβικός, εκμεταλλευτής, βίαιος, εγωιστής, και φέρσου καλύτερα στους γύρω σου.
-«Ο Διάβολος με έβαλε σε πειρασμό και δυστυχώς υπέκυψα. Ξανά».
Ο Διάβολος, οι ανάδρομοι πλανήτες, η αρνητική ενέργεια, τα στραβά τσάκρας, η μοίρα, το κάρμα, είναι όλα δικαιολογίες για τις λάθος συμπεριφορές μας. Μετατόπιση ευθυνών. Αποδιοπομπαίοι τράγοι. Όταν κάνω εσκεμμένα λάθη και μάλιστα κατ’ εξακολούθηση, ο μόνος κακός στην υπόθεση είμαι εγώ. «Η «ανώτερη» δύναμη δεν είναι ο Σατανάς, αλλά ο εγωισμός μου, η αδιαφορία, η απουσία της επιθυμίας ή της δυνατότητας να αλλάξω. Αν είμαι παλιάνθρωπος χρειάζομαι μόρφωση, κατανόηση, ενσυναίσθηση, όχι τυφλά δόγματα. Αν είμαι αλκοολικός ή ναρκομανής χρειάζομαι υποστήριξη, όχι προσευχές. Αν κάνω λάθη επειδή έτσι μου αρέσει ή από παρόρμηση πρέπει να αναλαμβάνω τις ευθύνες μου, όχι να βρίσκω κάποιον άλλον και μάλιστα αόρατο και παντοδύναμο να τις φορτώσω.
-« Είμαι ανάξιος. Αμαρτωλός. Ο χειρότερος από όλους.».
Κατά βάθος γνωρίζω τις δυνατότητές μου, αλλά επειδή τις θεωρώ δώρο Θεού, προσποιούμαι ότι δεν είναι δικές μου. Κι επειδή η έπαρση είναι αμάρτημα, φοβάμαι τόσο μην προκαλέσω την οργή του Θεού αναγνωρίζοντας τις ικανότητές μου, που καταλήγω να υπερηφανεύομαι ότι είμαι μεγάλος αμαρτωλός. Υποκρίνομαι τον ταπεινό, και καμαρώνω γι’ αυτό. Εξάλλου, «οι έσχατοι πρώτοι έσονται», οπότε αν τώρα δηλώνω τελευταίος, στην αιώνια ζωή θα είμαι πρώτος. Ταυτόχρονα βέβαια, νιώθω έτσι ανώτερος από δισεκατομμύρια άλλους γιατί ο Θεός επέλεξε εμένα για να μου αποκαλυφθεί, αφού γνώρισα το μόνο σωστό δόγμα της μόνης αληθινής θρησκείας.
-«Έχεις την ελεύθερη βούληση να διαλέξεις. Δεν σε καταδικάζει ο Θεός αν τον απορρίπτεις. Εσύ καταδικάζεις τον εαυτό σου γυρνώντας του την πλάτη».
Κατ’ αρχάς, ένας παντοδύναμος και πανάγαθος θεός θα φρόντιζε να μην καταδικάζεται κανένας, με τον ίδιο τρόπο που αν ήταν στο χέρι ενός γεωργού, δεν θα υπήρχε ούτε ένας χαλασμένος καρπός στη σοδειά του.
Κατά δεύτερον, ένας θεός ανάμεσα στις χιλιάδες που επινόησε και πίστεψε ο άνθρωπος, που σε καταδικάζει επειδή δεν βρίσκεις επαρκή στοιχεία για να πιστέψεις στην ύπαρξή του, είναι χειρότερος από δικτάτορα που σε καταδικάζει σε φυλάκιση και βασανιστήρια επειδή δεν πιστεύεις στην απίθανη κοσμοθεωρία του. Μάλιστα, στην περίπτωση των θρησκειών ο «δικτάτορας» είναι αόρατος και ακατάληπτος, κάθε θρησκεία περιγράφει διαφορετικά τις επιθυμίες και τους νόμους του, όλες ισχυρίζονται ότι ο δικός τους είναι ο μόνος αληθινός και όλες καταδικάζουν αιώνια όσους δεν πιστεύουν σε αυτόν. Είναι να αναρωτιέσαι πώς να διαλέξεις θρησκεία: Βάσει του πιο φιλεύσπλαχνου θεού ή βάσει της πιο ανώδυνης κόλασης;
-«Η πίστη μου στο Θεό δεν έρχεται σε αντίθεση με την επιστήμη. Πρόκειται απλώς για δυο διαφορετικούς κόσμους. Έναν υλικό και χειροπιαστό, κι έναν άυλο και πνευματικό».
Η επιστήμη δεν ασχολείται με τον Θεό, όπως δεν ασχολείται με τις νεράιδες, τους μονόκερους, την τσαγιέρα του Ράσελ[1], τα άπειρα πράγματα που είναι αδύνατο να αποδειχθεί ότι δεν υπάρχουν. Η επιστήμη ασχολείται με τα πράγματα που βρίσκονται, επιδρούν και αλληλεπιδρούν στο σύμπαν μας, και μέχρι τώρα δεν έχει εντοπίσει κάτι που να υποδεικνύει θεό, δημιουργό, ανώτερη δύναμη με συνείδηση και βούληση. Έχει όμως διαπιστώσει σαφώς πως το σύμπαν μας δεν χρειάζεται εξωτερική παρέμβαση για να υπάρχει και να εξελίσσεται. Κανένα κομμάτι του μικρόκοσμου ή του μακρόκοσμου δεν απαιτεί ως εξήγηση κάποιον θεό, κάποιο «θαύμα». Τίποτε δεν δείχνει κατασκευασμένο, πουθενά δεν φαίνεται «θεϊκό αποτύπωμα». Δεν υπάρχουν ενδείξεις πνευματικού, άυλου κόσμου παρά μόνο στη φαντασία μας. Τηλεπάθεια, τηλεκίνηση, τηλεμεταφορά, μαγεία, φυλαχτά, πνεύματα, φαντάσματα, θεοί, όλα τα παραφυσικά εκφράζουν μόνο ευσεβείς πόθους και ενδόμυχους φόβους.
Γράφοντας τα παραπάνω, θυμήθηκα το κεφάλαιο «δύο κόσμοι» από το «Ντέμιαν» του αγαπημένου στη νιότη μου, Έρμαν Έσσε. Εκεί περιγράφεται ακριβώς αυτή η αντίφαση, όπως τη βιώνει ο πρωταγωνιστής ως παιδί. Από τη μια ο τακτοποιημένος, χριστιανικός κόσμος του σπιτιού του, από την άλλη η πολύβουη και ταραγμένη πραγματικότητα. Δίνω τον σχετικό σύνδεσμο, αλλά για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων αποφεύγω να αντιγράψω εδώ αυτούσιο το κείμενο. [2] Θέλω μόνο να επισημάνω πως ενώ αφορά άλλη χώρα, κουλτούρα και εποχή, είναι προφανές πως το πρόβλημα της σύγκρουσης των «δύο κόσμων» είναι τόσο παλιό, όσο και οι θρησκείες. Μπορεί κανείς να αρνηθεί την πραγματικότητα ζώντας «στη γυάλα» του αλλά δυστυχώς γι’ αυτόν, όταν αυτή η γυάλα ραγίσει, η πραγματικότητα θα εισρεύσει στον κόσμο του αδυσώπητη.
«Turn a blind eye». Εικόνα δημιουργημένη στο https://openart.ai/
Παραπομπές:
[1] Η τσαγιέρα του Ράσελ https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CF%83%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AD%CF%81%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A1%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%BB
[2] Έρμαν Έσσε, Ντέμιαν. Κεφάλαιο «δύο κόσμοι», σελίδα 9. https://pdfcoffee.com/hesse-herman--pdf-free.html
