Σε όλη μας τη ζωή αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο με τις αισθήσεις μας και τον επεξεργαζόμαστε με το μυαλό μας. Μπορεί βέβαια να μην υπάρχει τίποτε γύρω μας. Μπορεί να είμαστε εγκέφαλοι μέσα σε γυάλα ή να ζούμε σε προσομοίωση, χωρίς να το αντιληφθούμε ποτέ. Το ξυράφι του Όκαμ [1] όμως, καθώς και διάφορες -συνήθως ενοχλητικές λεπτομέρειες- όπως οι φαγούρες, ο ΦΠΑ και οι πονοκέφαλοι δείχνουν ότι μάλλον δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το πιθανότερο είναι πως ζούμε όντως σε αυτόν τον βαρετό, υλικό κόσμο και η συνείδησή μας είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτά τα φθαρτά και προσωρινά σώματα, αυτούς τους ευαίσθητους και αδύναμους εγκεφάλους. Και όλα δείχνουν πως αυτός ο κόσμος εξελίσσεται δισεκατομμύρια χρόνια τώρα χωρίς την ανάγκη ή την παρέμβαση κάποιου θεού. Αν δεν διδαχθούμε ή δεν επινοήσουμε κάποια θρησκεία, τίποτε δεν μαρτυρά θεϊκή παρουσία.
Κάθε θρησκεία περιγράφει διαφορετικά τον θεό της. Πολλές φορές δεν είναι μόνο ένας. Οι περισσότερες θρησκείες πάντως, ισχυρίζονται πως ο θεός τους έχει υπερφυσικές δυνάμεις, είναι δημιουργός του κόσμου. Είναι απόλυτος γνώστης των πάντων. «Πανταχού παρών και τα πάντα πληρών», και ταυτόχρονα έξω από τον χωροχρόνο. Γι’ αυτόν, έχουν όλα ήδη συμβεί. Αν το επιθυμεί, ελέγχει το κάθε υποατομικό σωματίδιο και διαμορφώνει «με τη σκέψη του» την πραγματικότητα.
Όλα αυτά όμως, είναι απλώς ισχυρισμοί βασισμένοι σε βιβλία που βαπτίστηκαν ιερά εκατοντάδες χρόνια πριν. Και θεωρούνται ιερά μόνο από τους πιστούς της εκάστοτε θεολογίας. Οι τρέχουσες θρησκείες δεν υπήρχαν κατά το 99% της ανθρώπινης ιστορίας. Οι θεοί του παρελθόντος αποτελούν μυθολογία του παρόντος, αν δεν έχουν απλώς ξεχαστεί. Και η ιστορία των θεών είναι γεμάτη ματωμένες σελίδες. Ανθρωποθυσίες, πόλεμοι, κοινωνικές διακρίσεις. Οι θρησκείες έχουν την τάση να είναι φαλλοκρατικές, να δίνουν απεριόριστη «μεταφυσική» εξουσία στο ιερατείο τους και φυσικά να ισχυρίζονται ότι ο θεός τους είναι ο μόνος αληθινός και το δόγμα τους το μόνο σωστό.
Τι θα έπειθε λοιπόν κάποιον άθεο ότι υπάρχει θεός; Ή ακόμη καλύτερα, τι θα έπειθε τον πιστό κάποιας θρησκείας ότι ένας άλλος θεός κι όχι ο δικός του, υπάρχει και είναι ο μόνος αληθινός;
Ιατρικά θαύματα.
Είχα γράψει στο παρελθόν ότι μεταξύ άλλων, ένας θεός θα αποδεικνυόταν κάνοντας θαυματουργές ιάσεις[2]. Αργότερα συνειδητοποίησα πως η ρήση του ο Άρθουρ Κλαρκ «οποιαδήποτε αρκετά προηγμένη τεχνολογία, δεν διαφέρει από τη μαγεία» [3], έχει άμεση εφαρμογή στους θεούς. Ένας κοσμικός φαρσέρ με εξωτική ιατρική θα μπορούσε εύκολα να το παίξει θεός, πραγματοποιώντας «ιατρικά θαύματα». Εξελιγμένη ιατρική θα μπορούσε ίσως να επαναδημιουργήσει ένα κομμένο μέλος γνωρίζοντας την προηγούμενη δομή του και χρησιμοποιώντας κάποιο τρισδιάστατο εκτυπωτή να το κατασκευάσει, συνθέτοντας ιστούς με το σωστό DNA. Να εντοπίσει και να καταστρέψει καρκίνους και ιούς, να θεραπεύσει ασθένειες. Να κάνει ιατρικά «θαύματα». Όσο προηγμένη και να είναι μια ιατρική τεχνολογία όμως, υπάρχουν κάποια φυσικά όρια.
Η θεραπεία ενός ενήλικου με εκ γενετίς εγκεφαλικό σύνδρομο για παράδειγμα, θα απαιτούσε την αλλαγή του DNA όλων των κυττάρων του. Θα άλλαζε εντελώς τη δομή του εγκεφάλου, θα τη μηδένιζε, θα την έκανε ίσως «άγραφο χαρτί». Η επαναφορά της δομής ενός βαριά τραυματισμένου, ανοϊκού ή γηρασμένου εγκεφάλου, θα απαιτούσε ταξίδι πίσω στον χρόνο, για να ανακτηθεί η δομή της προσωπικότητάς του, οι αναμνήσεις, οι σκέψεις του. Αν λοιπόν ένα ον πραγματοποιούσε τέτοιας μορφής ιατρικά θαύματα χωρίς να επεμβαίνει υλικά και ενεργειακά, χωρίς τεχνολογία, χωρίς πραγματική επιστημονική εξήγηση, «μαγικά», απλώς και μόνο «με τη θέλησή του», θα ήταν σοβαρή ένδειξη θεϊκών δυνατοτήτων.
Ανάσταση νεκρών.
Η επαναφορά στη ζωή κάποιου πρόσφατα νεκρού, πριν αλλοιωθεί πολύ το σώμα και -προπάντων- ο εγκέφαλός του, θα ήταν εξαιρετικά εντυπωσιακή, αλλά όχι αδύνατη για κάποια προηγμένη τεχνολογία. Αν όμως ένα ον κατάφερνε απλώς «με τη θέλησή του» να επαναφέρει το σώμα και το μυαλό κάποιου από χρόνια νεκρού με την προσωπικότητα, τις αναμνήσεις, όλα όσα ήταν πριν πεθάνει, θα αποτελούσε σοβαρή ένδειξη θεϊκών δυνατοτήτων. Θα κέρδιζε «έξτρα πόντους αξιοπιστίας» αν αυτή τη φορά ήταν απαλλαγμένος από τυχόν προβλήματα υγείας. Θα είχε επίσης ενδιαφέρον, αν όλοι οι αναστημένοι περιέγραφαν την ίδια μετά θάνατον ζωή, και η περιγραφή τους έβγαζε όντως νόημα. Αν προσφερόταν μια λογική και πειστική εξήγηση για την φύση της «ψυχής» που επιζεί του εγκεφαλικού θανάτου, και βρίσκεται έξω από το σώμα.
Παραβίαση των φυσικών νόμων και της δομής του σύμπαντος.
Το σύμπαν μας έχει συγκεκριμένες εγγενείς ιδιότητες και φυσικούς νόμους. Ύλη και ενέργεια συμπεριφέρονται με συγκεκριμένους, εξηγήσιμους τρόπους. Ένα θεϊκό ον θα μπορούσε απλώς «με τη θέλησή του» να τους παραβιάσει ή να τους αλλάξει. Να δημιουργήσει μονόπολους μαγνήτες. Να αλλάξει ή να καταργήσει τους νόμους της βαρύτητας. Να δημιουργήσει αεικίνητα. Απτά τετράγωνα τρίγωνα. Υλικό που ψύχεται όσο το θερμαίνεις, και θερμαίνεται όσο το ψύχεις. Θα μπορούσε να μετακινήσει ύλη με ταχύτητες μεγαλύτερες του φωτός. Να δημιουργήσει ενέργεια από το μηδέν. Πρίζες που να δίνουν ρεύμα χωρίς να είναι συνδεδεμένες πουθενά. Να αλλάξει τις ιδιότητες των χημικών στοιχείων. Να κάνει μονωτές τα μέταλλα, και αγώγιμα τα πλαστικά. Να μετατρέψει τον άνθρακα σε αδρανές στοιχείο. Να τον αντικαταστήσει με το ήλιο σε όλες του τις ενώσεις. Να κατασκευάσει φακό που να «φέγγει» σκοτάδι.Τα παραδείγματα είναι άπειρα, και οποιαδήποτε τέτοια παραβίαση των φυσικών νόμων και των ιδιοτήτων του σύμπαντος «απλώς με τη θέλησή» κάποιου, θα ήταν σοβαρή ένδειξη θεϊκών ικανοτήτων.
Σε όλα αυτά οι πιστοί συνήθως απαντούν πως ο θεός τους δεν είναι ταχυδακτυλουργός για να κάνει «μαγικά», ούτε έχει καμία υποχρέωση να πείσει τους άπιστους. Σε όλα τα ιερά βιλία όμως, οι θεοί εμφανίζονται σε συγκεκριμένους ανθρώπους, μεταστρέφοντας πλήρως κάποιους από αυτούς και αφήνοντας αδιάφορους άλλους. Ένας δίκαιος θεός θα έδινε ίσες ευκαιρίες σε όλα τα πλάσματά του «να σωθούν». Θα εμφανιζόταν ξεκάθαρα σε όλους. Θα προσέφερε σαφέστερα στοιχεία για την ύπαρξή και το θέλημά του, από τα αόριστα «ιερά βιβλία» που τον περιγράφουν εντελώς διαφορετικά, ανάλογα με την κουλτούρα και την χρονική στιγμή που γράφτηκαν.
Οι πιστοί λένε επίσης ότι αν ο θεός αποκαλυφθεί σε όλους, θα «εκβιάσει» την πίστη σε αυτόν. Ότι ακόμη κι αν εμφανιζόταν ο ίδιος, τίποτε δεν θα έπειθε τους άθεους, που είναι απλώς πεισματάρηδες αρνητές.
Ούτε αυτό ισχύει, όμως. Μιλώντας πχ για τον Αβρααμικό Θεό, χιλιάδες άνθρωποι που υποτίθεται πως γνώρισαν «θετικά» την ύπαρξη του, επέλεξαν τελικά να μην τον λατρέψουν. Οι Ισραηλίτες επιβίωσαν με το «Θεϊκό μάννα», αλλά βγαίνοντας από την έρημο έφτιαξαν και λάτρεψαν ένα χρυσό είδωλο. Οι Αιγύπτιοι και άλλοι γείτονες λαοί υπέστησαν «Θεϊκές πληγές» και πλήγματα, κάποιοι είδαν τον ήλιο να σταματά στον ουρανό αλλά δεν άλλαξαν θρησκεία, ούτε μπήκαν στον κόπο να καταγράψουν το γεγονός. Αναφορά στη δύναμη του εκάστοτε θεού, γίνεται μόνο στα ιερά βιβλία του.
Επίσης, βάσει των ίδιων ιερών βιβλίων, ακόμη και πνεύματα δημιουργημένα από τον Θεό όπως ο Διάβολος και οι έκπτωτοι συνεργάτες του πήραν την (εντελώς ακατανόητη) απόφαση να στραφούν εναντίον ενός παντοδύναμου και παντογνώστη Θεού.
Φαίνεται λοιπόν πως η «αναγνώριση» της ύπαρξης ενός θεού, δεν προκαλεί αυτομάτως λατρεία του. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα ιστορικά, οι άνθρωποι αντιπαραθέτουν τους θεούς τους με τους θεούς των αντιπάλων τους θεωρώντας ότι υπάρχουν και οι μεν και οι δε.
Οι συνειδητά άθεοι δεν αρνούνται να πιστέψουν σε κάποιο ιερό βιβλίο από αντίδραση ή ξεροκεφαλιά. Δεν πιστεύουν στον χριστιανικό -και σε κάθε- θεό, για τον ίδιο λόγο που οι χριστιανοί δεν πιστεύουν στους θεούς των Αζτέκων, των Αβορίγινων, των Ινδουιστών. Απλώς οι άθεοι ανεπηρέαστοι από κάποια κατήχηση, δεν βλέπουν καμία ένδειξη για την ύπαρξή οποιουδήποτε θεού. Και προφανώς δεν τους αρκούν οι αναπόδεικτοι ισχυρισμοί ενός βιβλίου. Όπως έχει ειπωθεί πολλές φορές, και οι πιστοί είναι απολύτως άθεοι σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους θεούς εκτός από τον δικό τους. Γι’ αυτό αποκαλούν ο ένας τον άλλο «άπιστο», πολλές φορές ακόμη κι αν απλώς ανήκουν σε διαφορετικά δόγματα της ίδιας θρησκείας.
Αν όμως άνθρωποι που πιστεύουν στο μεταφυσικό, δεν μπορούν να πείσουν ο ένας τον άλλον για το δόγμα και την ύπαρξη του θεού τους, πώς περιμένουν να πείσουν όσους δεν βλέπουν καμία θεϊκή παρουσία ή παρέμβαση στο σύμπαν; Όσους ζητούν αποδείξεις για την ύπαρξη του ενός ή του άλλου θεού, και η μόνη απάντηση που παίρνουν είναι ιστορίες γραμμένες σε βιβλία, με δεκάδες αντιφατικές ερμηνείες; Με ποια στοιχεία έχει κάποιος από όλους τους θεολογούντες δίκιο για τη ύπαρξη, τη φύση και τα ζητούμενα του θεού;
Τι μπορεί να με έπειθε, λοιπόν; Τι θα έπειθε έναν άθεο, τι θα έπειθε έναν αλλόθρησκο για την ύπαρξη του θεού σου;
Αν εμφανιζόταν ένα ον με τις ιδιότητες που περιέγραψα παραπάνω, θα είχε κάθε δικαίωμα να αυτοαποκαλείται «Δημιουργός του Κόσμου», «Πραγματικός Θεός», και νομίζω θα με έπειθε πως είναι όντως ο δημιουργός του σύμπαντος. Υποθέτω λοιπόν πως όταν εμφανιζόταν και αποδείκνυε τις ιδιότητές του, θα μας εξηγούσε τι ακριβώς θέλει από εμάς -αν μπορεί να θέλει κάτι από τόσο ασήμαντα δημιουργήματα- ώστε να πράξουμε αναλόγως. Δεν θα κρυβόταν πίσω από χιλιάδες θρησκείες, που πιθανότατα είναι όλες λάθος. Θα τον «λάτρευα» αυτομάτως επειδή θα ήταν ο δημιουργός; Όχι, αν θεωρούσα ότι η συμπεριφορά του δεν είναι άξια λατρείας. Αν έβλεπα ότι ο δημιουργός είναι σκληρός, άδικος, αδιάφορος, κακοποιητικός «πατέρας». Και αν απαιτούσε λατρεία προκειμένου να έχω καλή μετά θάνατον ζωή και αιωνιότητα, δεν θα μπορούσα καν να προσποιηθώ και να κρύψω τις σκέψεις μου για να αποφύγω τις συνέπειες.
Ίσως όμως τα κριτήριά μου να είναι αυστηρά. Ίσως να ζητάω πολλά. Ας επιστρέψουμε σε κάτι «απλό». Ξαναφύτρωσε ποτέ στο όνομα κάποιου θεού ένα κομμένο χέρι, πόδι ή κεφάλι; Υπάρχουν πραγματικές αποδείξεις ότι πραγματοποίησε κάποιος θεός οποιοδήποτε «θαύμα»; Αυτό ρωτούν οι άθεοι από καταβολής θρησκειών, και η απάντηση είναι πάντα ένα ξεκάθαρο και απόλυτο, «όχι».
Παραπομπές:
[1] Το ξυράφι του Όκαμ https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9E%CF%85%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%B9_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%8C%CE%BA%CE%B1%CE%BC
[2] Τι θα σε έπειθε ότι υπάρχει θεός
https://www.facebook.com/LosingGod/posts/pfbid02YeYPcsSmvFDwJoVwDibQv9h57KDWqwoyE7jK2p2nMeruKQdrHX8ghhEdFaiPtyJYl
[3] Οι τρεις νόμοι του Άθρουρ Κλαρκ
https://en.wikipedia.org/wiki/Clarke%27s_three_laws
